Każdy przedmiot, z którego korzystamy, musi łączyć w sobie wiele cech związanych z jego funkcją użytkową, ergonomią, bezpieczeństwem oraz estetyką. W zależności od charakteru konkretnej rzeczy niektóre z właściwości mogą być uważane za bardziej istotne, a inne za mniej. Bardzo rzadko jednak będziemy mieli do czynienia z sytuacją, w której uznamy, że jeden z wymienionych parametrów nie ma żadnego znaczenia. Nawet produkt, który wydaje się związany jedynie ze swoim ścisłym zastosowaniem, choćby skrzynka magazynowa, w której można przechowywać rozmaite niewielkie elementy, takiej jak np. śruby, gwoździe czy nakrętki, będzie przez nas odbierana zupełnie inaczej, gdy uznamy ją za starannie zaprojektowaną i ładnie wykonaną. Wiele materiałów, np. takich jak tworzywa sztuczne, jest w naturalny sposób z racji swoich właściwości predestynowana do łączenia wszystkich atutów niezbędnych do bycia pozytywnie odbieranym przez użytkowników. Zobaczmy, jakie walory przedmiotów z plastiku wpływają na sposób, w jakie je postrzegamy.
Znaczenie wyglądu zewnętrznego przedmiotów wykonanych z tworzyw sztucznych
Tworzywa sztuczne to materiały, które są chętnie wybierane na przedmioty codziennego użytku nie tylko ze względu na swoje znakomite walory użytkowe, ale także na atrakcyjny wygląd. Cechą, która w przypadku rozmaitych produktów z plastiku najbardziej rzuca się w oczy, jest ich kolor. Tworzywa sztuczne mogą być barwione właściwie w niemal nieograniczony sposób. W zależności od użytych do koloryzacji substancji oraz rodzaju samego tworzywa uzyskane efekty mogą być mniej lub bardziej wyraziste.
Warto jednak pamiętać o tym, że wybór odpowiedniego koloru nie zawsze jest oczywisty. Szeroka paleta dostępnych barw nie oznacza, że każdy przedmiot nie zależnie od jego charakteru i przeznaczenia będzie się dobrze prezentował w każdym kolorze. Jak pokazują badania prowadzone przez naukowców zajmujących się psychologią odbioru barwy, ludzie mają tendencję do przypisywania określonych cech rzeczom w poszczególnych kolorach. Predyspozycja ta na ogół wiąże się z barwami występującymi w naturalnym środowisku, w jakim ewoluował gatunek ludzki. Dobrym przykładem może być postrzeganie barwy szarej czy czarnej. Przedmioty, które mają taki kolor, najczęściej są odbierane jako cięższe niż żółte czy pomarańczowe. Jak się podejrzewa, może to wynikać z tego, że szary i czarny są naturalnymi barwami dość ciężkiej bryłki ziemi lub kawałka skały, a pomarańczowy i żółty to zwykle kolory znacznie lżejszych owoców.
Ważną cechą wpływającą zarówno na estetykę wyrobów z tworzyw sztucznych, jak i na ich własności użytkowe jest też faktura tworzywa. W przypadku przedmiotów użytkowych, które łatwo mogą ulec zabrudzeniu, najlepszym rozwiązaniem jest zwykle możliwe duża gładkość i odporność na zarysowania. Zapobiega to osiadaniu różnych zanieczyszczeń i ułatwia mycie, a dodatkowo sprawia, że dana rzecz nie traci swego połysku.
Z walorami estetycznymi mogą być również związane takie pozornie odległe cechy tworzywa sztucznego, jak odporność na uszkodzenia mechaniczne. Dzięki odpowiedniej wytrzymałości na obciążenia i uderzenia powierzchnia zrobionych z plastiku przedmiotów nie ulega pęknięciom, ukruszeniom czy złamaniom. Podobną rolę odgrywa odporność na podwyższoną temperaturę, chroniąca przed brzydkimi deformacjami. Ważna jest również odporność na promieniowanie UV ograniczająca blaknięcie kolorów.
Kształt i proporcje – znaczenie odpowiedniego projektu
Każdy przedmiot, niezależnie od tego, czy ma charakter użytkowy, czy jest ozdobą, musi mieć nadaną odpowiednią formę. Kształt powinien naturalnie korespondować z podstawową funkcją danej rzeczy. Produkt, którego przeznaczeniem jest choćby przechowywanie określonych substancji, musi mieć odpowiednią pojemność, kształt ułatwiający zapełnianie oraz opróżnianie, a także dobrze chronić swoją zawartość. Ważne jednak, by był też praktyczny w użytkowaniu, np. dzięki wygodnie rozmieszczonym uchwytom o odpowiednich rozmiarach ułatwiającym przenoszenie czy rantom zapobiegającym utracie przechowywanych rzeczy. Projektant musi jednak również pamiętać o tym, by uwzględniając wszystkie niezbędne elementy sprawić, że rzecz będzie podobała się użytkownikowi.
Choć trudno określić jaki kształt będzie dla możliwie dużej liczby użytkowników najbardziej atrakcyjny, to jednymi z najprostszych rozwiązań są dbanie o symetrię rozmieszczenia wszystkich elementów oraz właściwe proporcje. Wiadomo, że ludzie wykazują naturalną preferencję rzeczy, które są symetryczne. Niezależnie od tego, czy ocenie będzie podlegał zwykły patyk, czy plastikowy pojemnik zdecydowana większość ludzi wybierze element pozbawiony nierówności, którego połowy będą stanowiły swoje lustrzane odbicie.
Podobnie duże znaczenie dla estetyki ma trzymanie się określonych proporcji. Choć sprawdzone reguły obowiązują tylko w niektórych przypadkach, np. podczas oceny atrakcyjności sylwetki męskiej czy kobiecej, albo przy oglądaniu przedmiotów o kształtach zbliżonych do prostych figur geometrycznych, to istnieją zasady, które ułatwiają wyznaczanie odpowiednich wielkości.
Jedną z najbardziej i szeroko wykorzystywanych w sztuce czy architekturze jest tzw. złota proporcja. Jest ona oparta na ciągu Fibonacciego i w przybliżeniu jest równia 1,6. Oznacza to, że jeden element powinien mieć względem drugiego taki rozmiar, by ich wzajemny stosunek ich wielkości wynosił właśnie 1,6. Warto jednak mieć na uwadze, że możliwych do zastosowania rozwiązań jest znacznie więcej.
Trzeba pamiętać, że ocena estetyki każdego przedmiotu jest zawsze bardzo indywidualna, a przez to niezwykle subiektywna. Sztywne trzymanie się określonych zasad, choć bywa pomocne, nigdy nie gwarantuje pełnego sukcesu. Najlepszym rozwiązaniem będzie więc w wielu przypadkach trzymanie się solidnych i sprawdzonych wzorów.